Wrocław Üniversitesi Kültür Çalışmaları Profesörü Dr. Dominik Lewiński, modern iş dünyasının görünmeyen yüzünü ve bu sistemin kırılgan yapılarını ele alıyor. Analizine göre özellikle 30’lu ve 40’lı yaşlardaki çalışanlar, kayırmacılık ve sürekli işten çıkarılma korkusunun yaratttığı baskı altında tükeniyor. Kişisel gelişimine yatırım yapan nitelikli çalışanlar, anlamdan yoksun ama yüksek ücretli pozisyonlarda sıkışıyor; öğretmenlik veya toplumsal faydası yüksek işler daha düşük ücretlerle mücadele ederken, kurumsal yapılar yüksek kazançlı anlamsız pozisyonlar sunuyor.
Liyakat Yerini “Tanıdık”a Bıraktı
Profesör Lewiński, nepotizmin temelinde düşük toplumsal güven ve işsizlik korkusunun yattığını belirtiyor. Küreselleşen pazarda performansın iş garantisi sağlamadığına dikkat çeken uzman, liyakatin yerini güvenli liman arayışına bıraktığını vurguluyor. İnsanların yabancılar yerine tanıdıklarına güvenme eğilimi, “aile dostu patron” ilişkisini öne çıkarırken profesyonelliği geri plana itiyor.
“Duygusal Kölelik: Mutlu Görünmek Zorundasın”
Raporda, şirketlerin çalışanlardan sadece iş değil, aynı zamanda coşku ve bağlılık talep ettiği belirtiliyor. Lewiński’ye göre ofislerde motivasyon panoları veya “Mutluluk Yöneticisi” gibi unvanlar baskı ve sömürü düzeninin makyajı olarak değerlendirilir. Mevcut düzen, “üçüncü kölelik” olarak tanımlanırken, günün sekiz saati iradenin başkasına devredildiği bu sistem travmatik bir döngüye dönüşüyor.
Çözüm: Temel Gelir ve 4 Günlük Çalışma
Çalışma hayatının temel sorunu korku olarak tanımlanıyor. Lewiński iki radikal çözüm öneriyor: Dört Günlük Çalışma Haftası ile iş-yaşam dengesinin yeniden kurulması ve Temel Gelir Uygulaması ile aç kalma korkusunun azaltılarak işçi-işveren ilişkisinin özgür irade üzerinden şekillendirilmesi.
Bu öneriler, günümüzde toplumsal güvenin güçlendirilmesi ve arz- talep dengesinin daha adil bir zemine oturması amacıyla dikkat çekiyor.
