Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, canlı yayında önemli değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin Eurofighter Typhoon tipi savaş uçaklarından 40 adet satın almayı hedeflediğini belirten Fidan, bu sürecin karmaşık ve katmanlı olduğunu vurguladı. “Çok katmanlı bir süreç var. Belli uçakların gözden geçirilmesi, yerli üretimler vs. Eurofighter’ı envanterinde bulunduran ülkeler var. İki üç yıldır görüşmeler sürdürüyoruz. Aldığınız uçak sadece uçurmayla ilgili değil. Personel, mühimmat, yazılımları, bakım onarımları gibi birçok husus var. Basit bir karar değil. Bir sistemi değiştiriyorsunuz. Cumhurbaşkanımızın hem kendi düzeyinde hem de bizler aracılığıyla görüşmeleri ile belli bir düzeye getirildi” diye konuştu.
Fidan, Schengen vizesinde kolaylık sağlayacak karar hakkında da şunları söyledi: “Birkaç ülkenin aldıkları muhalefet kararları var. Bu konuda yoğun bir diplomasi sürdürüldü. Çok ciddi bir çalışma oldu. Neticesinde böyle bir karar alındı. Avrupa ile vize serbestisi ile atılacak atımlar önemli. Bu konu Türkiye’nin AB perspektifinin canlı tutulması için önemli”.
Güvenlik ve bölgesel gelişmeler
Suriye ve Gazze’deki gelişmeler hakkında da konuşan Fidan, “Suriye’nin Türkiye’nin milli güvenliği için önemi tartışılmaz. Komşularımız bizim için hayati. Problemlerle meşgul olmak istemiyoruz. Bu topraklara göç, ekonomik durgunluk gibi geri dönüşler oluyor. Bir numaralı hedefimiz bölgede istikrar, sukünet ve güvenliği sağlamak. Bizde hegemonik bir yaklaşım yok” dedi.
İsrail’in Suriye’nin bölünmesinden ve istikrarsızlıktan faydalanmak istediğini belirten Fidan, “Başta Netanyahu bunu açıkça ifade etti. Süveyda’daki olayları fırsat bilen bazı grupların hareketlendiğini gördük. Biz iktidar olarak uyarımızı vermek zorundaydık. Çünkü Suriye’de birlik ve bütünlük istiyoruz. Oradaki grupların bunun altın dengesini bulup o formülle gitmeleri gerekiyor” şeklinde konuştu.
Fidan, İsrail’e ve bölgedeki aktörlere mesajlar verdi: “Biz İsrail’e hem kendi istihbarat kanallarımız hem de muhataplarımız aracılığıyla aynı mesajları iletiyoruz: ‘Hiçbir ülke Suriye’ye tehdit olmasın, Suriye de kimseye tehdit olmasın.’ Bölgenin barış içinde yaşaması önemli”. Ayrıca, Suriye’deki çatışmalar ve bölgedeki güç dengeleri hakkında da değerlendirmelerde bulundu: “İşbirliği yapmak kadar normal bir şey yok. Irak ve Suriye ile birlikte çalışıyoruz. Suriye’nin temel devlet kurumlarının yeniden yapılandırılması konusunda ciddi yardımlar gerekiyor”.
Bölgesel aktörler ve Güneydeki gelişmeler
Bölgedeki çeşitli grupların kendi güvenlikleri endişesi taşıdığını söyleyen Fidan, “Bölgede belli grupların kendini güvende hissetmemesi Osmanlı’nın çekilmesinden beri başlıyor. İsrail’in engellemeleri var. Merkezi güç olmadan çatışmalar durdurulamaz. Amman’da taraflar bir araya geldik. Süveyda’daki olaylar devam ediyor” dedi.
El Şara’nın barış ve istikrar çalışmalarını sürdürdüğünü belirten Fidan, “Suriye’de devlet dışında silahlı grup olmamalı. El Şara’nın imkanlarıyla müdahale ediyor” ifadelerini kullandı. ABD’nin bölgede yapıcı rol oynadığını ve Tom Barrack’ın tarafsız yaklaşımını takdir ettiklerini söyledi.
SDG ve PKK’ye çağrı
Fidan, SDG’nin vakit kaybetmeden merkezi hükümetle anlaşması gerektiğine vurgu yaptı: “Güvenlik için Türkiye’nin şahit tutulması önemli. Silahlı yapıların varlığını bahane ederek devam etmesi kabul edilemez. YPG’nin silah bırakmasını bekliyoruz”.
PKK’nın silah bırakması konusunda da açıklama yapan Fidan, “Irak ve Suriye’deki PKK senaryolarını tekrar yaşayıp ülkemizi ve halkımızı tehlikeye atmaya hakkımız yok. Silah ve çatışma yerine, daha medeni bir anlayışla dönüşüm mümkün” dedi.
Gazze ve Orta Doğu
Gazze’deki çatışmalara değinen Fidan, “Bu azgınlık bir yerde son bulacak. Kimlerin bu durumdan etkileneceği belli. Dünya ve birçok ülke tepki gösteriyor. Fransa’nın Filistin’i tanıyacak açıklaması dikkat çekici” ifadesini kullandı. Atışmeler devam ederken, ABD tarafında tıkanmalar olduğunu ve İsrail’in Gazze’deki kara birliklerini geri çekip yerleştirmesi ile Hamas’ın garantiler talebinin önemli olduğunu vurguladı. İsrail’in Gazze’yi yakıp yıkma ve insanları açlığa mahkum etme çabalarını eleştirdi.
Ukrayna-Rusya ve bölgesel gelişmeler
Ukrayna-Rusya savaşıyla ilgili olarak Fidan, “Cumhurbaşkanımız ilkeli tutumunu sürdürüyor. Bu savaşın bölgesel ve küresel etkileri büyük. Çatışmalar şehirleri mahvetti, büyük bir savaş durumu söz konusu” dedi. Liderlerin uzlaşmaya çalıştığını ve çözüm yolları aradıklarını belirten Fidan, “Ortam olumlu yönde ilerliyor. Bu savaşın nükleer silah hariç her şeyin kullanıldığı bir savaş olduğunu görüyoruz” diye ekledi.
Savunma projeleri ve diplomasi
Eurofighter alımı ve diğer savunma projelerine değinen Fidan, “Belli uçakların gözden geçirilmesi, yerli üretimler ve envanterde bulunan ülkelerle görüşmeler sürüyor. Bu sadece uçuş değil, personel, mühimmat ve bakım gibi unsurları içeriyor. Teknik heyetler ilerleyecek. Karşımıza beklenmedik şartlar çıkarsa bize ulaşabilirler” dedi.
Schengen vizesinde kolaylık kararı hakkında ise, “Birkaç ülkenin muhalefeti var. Yoğun diplomasi yürütüldü ve karar alındı. Bu adımlar Türkiye’nin AB perspektifini canlı tutmak açısından önemli” ifadelerini kullandı. İran-İsrail savaşını ise, “İran’ın saldırmayacağına inanıyorum. Taraflar 12 günlük savaşta dersler çıkardı. Uzlaşma sağlanırsa, savaş ihtimali düşük” şeklinde değerlendirdi.
