Türkiye’de uzun süredir uygulanan ücretin bir kısmı bankadan, bir kısmı elden ödenmesi yöntemi, emeklilik maaşını olumsuz etkiliyor. Sosyal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun, bu uygulamanın risklerini ve çözümlerini paylaşıyor.
Gerçek Ücret Bildirilmediğinde Emekli Maaşı Düşüyor
66 bin TL maaşla çalışan bir kişi SGK’ya sadece asgari ücret bildirilirse yaklaşık 16.881 TL emekli maaşı alır. Eğer gerçek ücret üzerinden bildirilirse emekli maaşı yaklaşık 30 bin TL olur. Bu fark zamanla yaşam standartını ciddi şekilde düşürebilir.
Hakları Geri Almak İçin Hizmet Tespit Davası
Erdursun, elden ödeme alan ve düşük prim bildirilen çalışanların Hizmet Tespit Davası açarak haklarını geri alabileceğini belirtiyor. Dava ile kanıtlar şu şekilde sunulabilir:
- Elden ödeme alındığını
- Primlerin düşük bildirildiğini
- Gerçek maaşın (tanık beyanları, banka kayıtları, yazışmalar gibi belgeler)
Dava kazanıldığında işveren eksik primleri ödeyerek emekli maaşını yeniden hesaplatır ve geçmiş farklar geri ödenir.
SGK Denetimleri ve Riskler
Son dönemde SGK, asgari ücret üzerinden uzun süreli bildirim yapılan işyerlerini denetimliyor. Denetmenler, fiili görevler ve emsal ücretleri inceliyor; elden ödeme ve düşük prim bildirimlerini tespit edebiliyor. Bu nedenle asgari ücret bildirimi bugün otomatik bir risk göstergesi olarak görülüyor.
İşverenler İçin Hukuki ve Mali Sonuçlar
İşverenler için bu durum ciddi sonuçlar doğurabilir. Erdursun, şu adımları öneriyor:
- Ücretlerin tamamını kayıt altına almak
- Gerçek ücret üzerinden prim bildirmek
- Elden ödeme uygulamasını sonlandırmak
- Bordro ve kayıt süreçlerini şeffaf tutmak
Bu adımlar cezai yaptırımlardan kaçınmayı ve olası davalarda güçlü savunmayı sağlar.
Çalışanlar İçin Yol Haritası
- Elden ödeme kayıtlarını saklamak
- Emsal ücret araştırması yaparak kendi maaşını karşılaştırmak
- Gerekirse sosyal güvenlik uzmanlarından destek alarak emekli maaşını yeniden hesaplatmak ve dava yoluna gitmek
Danışmanlık Zorunlu Hale Geldi
Erdursun, sosyal güvenlik ve iş hukuku alanındaki karmaşıklığın arttığını belirterek her iki taraf için profesyonel destek almanın artık zorunlu olduğunu vurguluyor: “Mevzuata uygun hareket etmek, doğru bilgi almak ve uzman rehberliğinde ilerlemek en güvenli yol.”
