Bilim insanları ayna hücre çalışmalarını durdurdu
Bilim dünyası, insanlık için potansiyel existential tehdit oluşturabileceği gerekçesiyle ayna hücre geliştirme çalışmalarını durdurma kararı aldı. Dünya genelindeki önde gelen sentetik biyologlar, moleküler yapısı doğal formların tam tersi olan bu organizmaların geliştirilmesine karşı kırmızı alarm verdi.
Rapor ve ileri projeksiyonlar
Aralık 2024’te Science dergisinde yayımlanan risk raporuna göre, bu tür organizmaların 10 ila 30 yıl içinde üretilebilmesi mümkün görünüyor. Ancak kontrolsüz yayılmaları halinde ekosistemleri çökertme ve insan sağlığını geri dönülemez biçimde bozma riski bulunuyor.
Proje iptali ve gerekçe
Minnesota Üniversitesi’nden Kate Adamala öncülüğündeki ekip, 2019 yılında ABD Ulusal Bilim Vakfı’ndan aldıkları 4 milyon dolarlık fonla başlattıkları ayna hücre araştırmasını durdurdu. Başlangıçta süper bakterilerle mücadele gibi hedefler taşıyan proje, risklerin büyüklüğü nedeniyle sonlandırıldı. Adamala, kararın gerekçesini, “Sorular sorulmaya başlandığında cevap verebileceğimizi düşündük. Sonra fark ettik ki cevap yoktu” sözleriyle açıkladı.
Güvenlik endişeleri ve bağışıklık sistemi
Bilim insanlarına göre ayna hücreler mevcut ilaçlara direnç gösterebilir ve doğal dengeleyici mekanizmalar olmadığı için istilacı bir tür gibi davranabilir. Stanford Üniversitesi’nden mikrobiyolog David Relman, tehlikenin boyutunu “Ayna bakteriler bağışıklık sistemi tarafından tamamen görünmez olabilir ve kontrolsüz şekilde çoğalabilir” şeklinde özetledi.
Uzlaşma ve itirazlar
2025 başında yaklaşık 100 bilim insanı, güvenli olduğu kanıtlanana kadar ayna yaşamın üretilmemesi gerektiğine dair bir bildiriye imza attı. Ancak bazı uzmanlar, tıbbi amaçlı “ayna moleküller” ile kendi kendini çoğaltan “ayna hücrelerin” karıştırılmaması gerektiğini savunuyor. Utah Üniversitesi’nden Biyokimyacı Michael Kay, “Ayna moleküller kendi kendini çoğaltamaz ve risk oluşturmaz. Ancak tartışmalar yüzünden tıbbi ilerlemelerin yavaşlamasından endişeliyim” dedi. Relman ise sürecin kontrol altında tutulması gerektiğini vurgulayarak, “Bu sefer, başımıza gelmeden önce durdurma şansımız var” ifadesini kullandı.
Bu içerik yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuştur. Bir hata olduğunu düşünüyorsanız lütfen iletişime geçin.
